Zerbitzuen pribatizazioa gaur, oztopoak eta posibilitateak (I)

Administrazio publikoek, eta tartean udalek, zerbitzu publikoak kanporatzeko joera izan dute azken hamarkadotan. Joera hauek titularitate aldaketa ekarri izan dute zenbaitzuetan, baina orokorrean zeharkako gestiora jo izan da, hau da, kontratazio publikoaren bidez enpresa pribatu baten esku jartzera zerbitzua, baina titularitatea oraindik administrazioak gordez. Hainbat arrazoi erabili izan dira argudio modura:

• Arrazoi finantzarioak: defizit publikoak jasangaitzak izatea, eta zerbitzu publikoak finantza ikuspegitik eraginkorragoak egiteko beharra
• Arrazoi ekonomikoak: uste zabaldua da enpresa pribatuek eraginkortasun handiagoa dutela erakunde publikoek baino. Dena dela, uste horren azpian akats bat ere badago, enpresa pribatuek ere administrazioen akats berberak erakusten baitituzte oligopolio edo lehia murriztuko egoeretan
•  Legezko arrazoiak: hasiera batean europar nazioarteko esparrutik etorritako araudiek lehia askeari ematen dioten garrantziak zenbait jarduera publiko esparru publikotik ateratzera behar du. Bestalde horri gehitu behar zaio funtzio publikorako lan eskaintzak 2014ra arte izoztuta egotea
• Arrazoi ideologikoak: korronte ideologiko batzuk sektore publikoak jarduera ekonomikoan aritzearen aurka egon izan dira betitik. 

Baina kontua da zerbitzuaren gestioa kanporatzeak ere hainbat arazo sortzen dituela, besteak beste honakoak:

• Gestioaren kontrola urrundu egiten da bi arrazoirengatik
• Administrazioak berak beste erakunde baten gaineko kontrola egiteko ahalegina handitu egin behar duelako
• Zerbitzuaren arduraduna den administrazioa eta zerbitzuaren erabiltzailearen artean maila bat gehiago (zerbitzua gestionatzen duena) ezartzen delako
• Zerbitzua ematerakoan administrazioak duen helburua (onura publikoa) eta enpresa pribatu batek duena (oro har, kapital enpresetan mozkinak maximizatzea) ezberdinak direlako, eta ezberdintasun honek erabakiak eta jarduerak asko baldintzatzen dituelako
• Zerbitzu hartzaileekiko jarrera ere ezberdina da, zeharkako gestioaren kasu batzuetan bezero modura hartzera jotzen baita erabiltzailea, eta horrek urruntze bat ere badakar
• Mozkinak maximizatzeko zeharkako gestioan dabiltzan enpresen logikak zerbitzuaren kalitatearengan edo zerbitzu emaile diren langileen baldintzengan eragin negatiboa izan dezake
• Zerbitzu ematetik datorren aktibitate ekonomikoak sortzen duen irabazia kasu askotan (batez ere kontratazio handiko enpresen kasuan) herritik eta lurraldetik kanpora joaten da enpresaren erroak beste nonbait daudelako

Panorama hau marraztu ondoren, gai hau landuko dugun hurrengo udal politikek arazo hauek apaltzeko edo konpontzeko izan ditzaketen aukerak aztertuko ditugu.